Το αφιέρωμα της περασμένης εβδομάδας στην εφημερίδα μας για τη συμπλήρωση των 200 ετών από τις 24/4/1821 και την κήρυξη της επανάστασης του γένους από τον Φιλικό, Παναγιώτη Δ. Δημητρακόπουλο στην Πάρο, «αγκαλιάστηκε» από τους αναγνώστες μας.

Επίσης, η πρόταση της εφημερίδας μας για την καθιέρωση αυτής της ημέρας (24 Απριλίου), ως δημόσια εθνική εορτή, βρήκε σύμφωνους όχι μόνο τους δημοτικούς συμβούλους, αλλά κυρίως τους πολίτες του νησιού μας.

Η εφημερίδα μας απευθύνθηκε σε συμπολίτες μας οι οποίοι μας έστειλαν τις απόψεις του για το παραπάνω θέμα:

Ευτυχώς, τον θυμηθήκαμε…

Ευτυχώς που φέτος διανύουμε τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση και μας δίνεται η ευκαιρία να ανασηκώσουμε τις σκονισμένες σελίδες της ιστορίας. Εκεί, θα ανακαλύψουμε τη σημερινή μας ελευθερία –που τη θεωρούμε δεδομένη- καθώς για να την αποκτήσουμε κάποιοι συμπατριώτες μας εκείνη την περίοδο έδωσαν αγώνες και θυσίασαν τη ζωή τους, χαρίζοντας μας αυτό το πολύτιμο αγαθό.

Στο νησί μας πολλοί αγωνιστές, άλλοι ντόπιοι και άλλοι μετανάστες καταδιωκόμενοι από τους Οθωμανούς, παρέμειναν στην Πάρο, έδωσαν το παρόν στον αγώνα αντιμετωπίζοντας πολλά προβλήματα, τρικλοποδιές και ίντριγκες, που προέρχονταν από μερίδα αρχόντων, καθολικών και κληρικών, οι οποίοι υπονόμευαν τον επαναστατικό αγώνα.

Ο πρωτεργάτης του νησιού μας που έδωσε το «πράσινο» φως για την έναρξη της επανάστασης στην Πάρο, ήταν ο έμπορος, Φιλικός, Άρχοντας, έπαρχος και μετέπειτα υπουργός όπλων, Παναγιώτης Δ. Δημητρακόπουλος. Το όνομα το έχουμε λησμονήσει στο πέρασμα των χρόνων καθότι πολύ λίγα άτομα έχουν ασχοληθεί με τον σημαντικό αυτόν παράγοντα της επανάστασης. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος, που έστω και αργά αναδεικνύεται αυτή η ιστορική μορφή. Είναι αυτή που μας καθιστά υπερήφανους αποτελώντας το κλειδί για την εμπλοκή των παριανών στον αγώνα για την ελευθερία της πατρίδας. Χάρη στη δική του προσπάθεια μπορέσαμε και εμείς να συμβάλλουμε τόσο την προ-επανασταστική όσο και επαναστατική πορεία της ιστορίας, αλλά και στη συγκρότηση του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.

Ο Παναγιώτης Δ. Δημητρακόπουλος ήταν ένας γνήσιος πατριώτης, που με προσωπικά του έξοδα κάλυψε τις δαπάνες για την εκστρατεία των παριανών στη μάχη της Τριπολιτσάς, όπου μετείχε και ο ίδιος. Επιπλέον, δε θέλησε να εξαργυρώσει Ομόλογα που βρίσκονταν στην κατοχή του, αλλά αντίθετα αποζημίωσε ο ίδιος χήρες και ορφανά που ζούσαν στο νησί και είχαν χάσει δικά τους πρόσωπα στον πόλεμο.

Τέλος, εκμεταλλευόμενος αυτήν την ετεροχρονισμένη ανάδειξή του, θα επιθυμούσα να ευαισθητοποιηθεί η δημοτική Αρχή με την προσωπικότητα του Δημητρακόπουλου και να αναδείξει τον οικογενειακό του τάφο σαν ένα σημαντικό σημείο επισκεψιμότητας. Ομοίως θεωρώ ότι θα ήταν χρήσιμο να μην ακούγονται κάποιες ανιστόρητες φωνές, που κάνουν λόγο για αποξήλωση του σημαντικού ταφικού μνημείου της οικογένειας Δημητρακόπουλου προβάλλοντας ως πρόσχημα την έλλειψη χώρου στο νεκροταφείο της Παροικιάς.

Μιχάλης Ρουμπάνος

Ιστορικός συλλέκτης

Ο ήρωας της Πάρου

Με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων κατά του Οθωμανικού ζυγού είναι επαινετέα η πράξη του δημοτικού συμβουλίου Πάρου να εισηγηθεί προς το υπουργείο Εσωτερικών την καθιέρωση της 24ης Απριλίου ως ημέρας δημόσιας τοπικής εορτής.

Στις 24 Απριλίου 1821, ο Παναγιώτης Δημητρακόπουλος (με καταγωγή από την Αρκαδία) κηρύσσοντας την επανάσταση στη γενέτειρά του Νάουσα με την προκήρυξή του, όχι μόνο προτρέπει τους κατοίκους της Πάρου να συστρατευτούν στον κοινό αγώνα κατά του Οθωμανού δυνάστη αλλά καταθέτει και χρήματα υπέρ του αγώνα.

Αναμφίβολα υπήρξε μια σπουδαία και πολυσχιδής προσωπικότητα. Από νωρίς μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία κι οργάνωσε τον αγώνα στην Πάρο. Η Πάρος επειδή δε διέθετε δικό της ναυτικό, όπως άλλα Κυκλαδονήσια (Μύκονος, Σαντορίνη) πρωτοστάτησε στη συγκέντρωση χρημάτων (καταβάλλοντας κι ο ίδιος χρηματικά ποσά) προκειμένου να ναυλοχηθούν πλοία (πυρπολικά) και να στρατολογηθούν άντρες που θα τα επάνδρωναν. Υπηρέτησε την πατρίδα και τον αγώνα της για εθνική ανεξαρτησία από τις ποικίλες θέσεις που θήτευσε: Υποχιλίαρχος, Έπαρχος Παροναξίας (1822), Φροντιστής αρμάδων στο Υπουργείο Πολέμου (1823), Δικαστής (1824), Βουλευτής Πάρου-Αντιπάρου (1824), Υπουργός Οικονομικών (1826-1827), Πληρεξούσιος Πάρου –Αντιπάρου (1829), Συνδικαλιστής Κεντρικών Κυκλάδων (1829) και Γερουσιαστής (1829-μέχρι τον θάνατό του). Τα Γενικά αρχεία του Κράτους, τα Μητρώα αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης, άλλα αρχεία Δημόσια ή ιδιωτικά, περιοδικά (τα Παριανά του μεγάλου και ακούραστου φιλόλογου Νίκου Αλιπράντη) αλλά κι η Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Τόμος ΙΒ’) αποκαλύπτουν πολύτιμα στοιχεία για τη δράση αυτού του σπουδαίου άντρα, γέννημα της Πάρου και προβάλλουν όχι μόνο την ηρωική φυσιογνωμία του αλλά συγχρόνως αναδεικνύουν την προσφορά της Πάρου στον αγώνα της εθνικής παλιγγενεσίας. Μόνο περηφάνια και τιμή μπορούμε να αισθανόμαστε για αυτόν τον σπουδαίο άντρα που υπηρέτησε με συνέπεια και ήθος τον αγώνα της παλιγγενεσίας αλλά κι εν γένει την πατρίδα σε ιδιαίτερα δύσκολες εποχές.

Ως ελάχιστη προσφορά κι οφειλή στους αγώνες του (πολεμικούς-πολιτικούς) κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης αλλά και στα πρώτα χρόνια του νεοσύστατου (ισχνού) ελληνικού κράτους θα αποτελέσει η επίσημη αναγνώριση από την πολιτεία της 24ης Απριλίου ως ημέρας τοπικής εορτής της Πάρου.

Ιφιγένεια Χατζηγεωργίου

Φιλόλογος

Η συμμετοχή της Πάρου στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 να διδάσκεται στα σχολεία

Ο Παναγιώτης Δ. Δημητρακόπουλος ήταν πρόκριτος της Νάουσας Πάρου, ευκατάστατος έμπορος και γιος του Δημητρίου Δημητρακόπουλου από την Αλωνίσταινα της Αρκαδίας. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία στην Οδησσό και έκτοτε αφιερώθηκε στη δράση για λογαριασμό της Επανάστασης (1).

Η 24η Απριλίου 1821 αποτελεί ένα σημαντικό ιστορικό σταθμό για το νησί που δεν πρέπει να περνά απαρατήρητος. Ήταν η ημέρα που με πρωτοστάτη και εμπνευστή τον Π. Δημητρακόπουλο κηρύχθηκε η έναρξη της Επανάστασης στην Πάρο και όλοι οι Παριανοί κλήθηκαν να συμμετάσχουν σε αυτή. Οι Παριανοί ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα. Οι πρώτοι εθελοντές συγκεντρώθηκαν και ξεκίνησαν το ταξίδι τους, με προσωπικά έξοδα του Π. Δημητρακόπουλου, για τις επαναστατημένες περιοχές της Πελοποννήσου, όπου πολέμησαν με γενναιότητα (2).

Γίνεται λοιπόν φανερό ότι η συγκεκριμένη ημέρα αποτελεί ορόσημο μνήμης, πατριωτισμού, ηρωισμού και θυσίας των Παριανών που άκουσαν και συνέδραμαν στο κάλεσμα για εξέγερση κατά της τουρκικής κυριαρχίας, για μια ελεύθερη πατρίδα. Επομένως, μαζί με τον Π. Δημητρακόπουλο οφείλουμε να τιμάμε παράλληλα και τους δεκάδες συντοπίτες μας που αγωνίστηκαν ο καθένας με τον δικό του τρόπο όλα τα χρόνια του Αγώνα. Για όλους τους παραπάνω λόγους θα πρέπει η ιστορική ενότητα που αναφέρεται στη συμμετοχή της Πάρου στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 να διδάσκεται στα σχολεία του νησιού μας και να γίνει κτήμα όλων των σύγχρονων Παριανών, ώστε ειδικά οι νέες γενιές να γίνουν κοινωνοί και συνεχιστές της ένδοξης τοπικής μας κληρονομιάς.

1. Ν. Χ. Αλιπράντης, «Παριανά» ΙΑ’ 38 (Ιουλ. - Σεπτ. 1990), σ. 159-164.

2. Ηλ. Ι. Κωνσταντίνου - Ν. Χ. Αλιπράντης, Οι Παριανοί Αγωνιστές του 1821, Έκδοση Συνδέσμου Μαρπησσαίων και Αρχιλοχιτών Πάρου, Αθήνα 1997, σ. 14-15.

Ειρήνη Δαφερέρα

Ιστορικός,

Πρόεδρος της Επιτροπής Ίδρυσης Ιστορικού Αρχείου Πάρου

Να οριστεί ημέρα δημόσιας εορτής

Η πρόταση να ορισθεί η 24η Απριλίου ως δημόσια τοπική γιορτή, ως ημέρα τιμής και σεβασμού προς  τους παριανούς αγωνιστές που συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821, είναι σίγουρο ότι θα τύχει ευρείας αποδοχής από την παριανή κοινωνία.

Οι Η. Κωνσταντίνου - Ν. Χρ. Αλιπράντης στο βιβλίο τους: Οι Παριανοί Αγωνιστές του 1821(Αθήνα, 1997) έχουν επισημάνει ότι η 24η Απριλίου, ημέρα που με προκήρυξή του ο Φιλικός Π. Δ. Δημητρακόπουλος καλεί τους παριανούς από όλη την Πάρο να συμμετάσχουν στην ελληνική Επανάσταση, αποτελεί σημαντικό σταθμό στην ιστορία της Πάρου και δεν πρέπει να περνά απαρατήρητος. 

Παρά το γεγονός ότι η  Πάρος δε διέθεσε πλοία στον αγώνα συμμετείχε με τους αγωνιστές της. Συνεισέφερε επίσης σε χρήματα, πολεμοφόδια, κρασί και άλλα αναγκαία αγαθά. Πληροφορίες για  τους παριανούς αγωνιστές έχουμε από τα «Διπλώματα του Ιερού Αγώνος», καθώς σε αρκετούς είχαν δοθεί. Επίσης πενήντα παριανοί αγωνιστές είναι γραμμένοι στα Μητρώα Αγωνιστών, ενώ για 20 περίπου υπάρχει φάκελος με τα στοιχεία τους στο τμήμα Χειρογράφων και Ομοιοτύπων της Εθνικής Βιβλιοθήκης.

Βιβλία που ασχολούνται ή αναφέρονται στην Πάρο την περίοδο της Επανάστασης: «Ο Φιλικός Παν. Δ. Δημητρακόπουλος και η Πάρος κατά την περίοδον της Επαναστάσεως του 1821», Αθήνα 1974,του Παναγιώτη Δ. Δημητρακόπουλου. «Ιστορία της Πάρου και Αντιπάρου», Δ. Σοφιανού, Χ. Γεωργούσης, Α. Βαρριάς, Η. Χατζόπουλος, Λ. Μενέγος (Πάρος, 1989). «Οι Παριανοί Αγωνιστές του 1821», Η. Κωνσταντίνου -Ν. Χρ. Αλιπράντης (Αθήνα, 1997). «Χρονολογικό πανόραμα της Ιστορίας  της Πάρου (5000 π.χ.- 1850 μ. Χ.)», Ν.Χρ. Αλιπράντης (Αθήνα,2011).

Βιβλιογραφία σχετική με το θέμα υπάρχει και στο Μουσείο Όθωνα  Κάπαρη, στη Νάουσα.

Μαριαλένα Παναγάκη

Εκπαιδευτικός

Ονοματοδοσίες

Το μέλος της επιτροπής ονοματοδοσίας στην Παροικιά, Χριστόδουλος Μαούνης, αναφέρει ότι σχετικά με την Επανάσταση του 1821, υπάρχουν οι δρόμοι και πλατείες:

ΜΑΝΤΩΣ ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ (οδός και πλατεία), Παριανή Ηρωίδα της Επανάστασης. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Φιλικός, που κήρυξε την επανάσταση στην Πάρο. ΜΑΡΚΟΥ ΜΑΤΣΑ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗ, 1ος δήμαρχος Πάρου, βουλευτής, Φιλικός. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΑΥΡΟΥ, Φιλικός. ΙΕΡΟΘΕΟΥ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΥ, Μητροπολίτης Παροναξίας, Φιλικός, αγωνιστής του 1821. ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ  ΑΝΤ. ΒΑΟΥ (ΜΠΑΟΣ), ιερέας αγωνιστής 1821. ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ Ι. ΚΡΙΣΠΗ – ΜΑΥΡΟΥ, αγωνιστής του 1821, βουλευτής. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Ι. ΠΡΩΤΟΔΙΚΟΥ, αγωνιστής 1821, πρόκριτος Παροικιάς. ΚΟΣΜΑ ΤΡΑΝΤΑ – ΠΕΡΑΝΤΙΝΟΥ, αγωνιστής του 1821 πρωτοπαλίκαρο της Μαντώς. ΣΠΥΡΟΥ ΠΑΡΙΑΝΟΥ, ο πρώτος νεκρός του 1821 στη μάχη Γαλατσίου Μολδαβίας. ΑΝΔΡΕΑ & ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΨΑΡΑΚΗ, (ο Ανδρέας πρόξενος, αγωνιστής του 1821 και ο Νικόλαος έπεσε ηρωικά στη μάχη του Δομοκού. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΣΑΛΛΑ, χιλίαρχος και υπασπιστής του Δημ. Υψηλάντου, αρχιστράτηγος της Μακεδονίας, φονεύθηκε στο Λεωνίδιο. ΙΩΑΝΝΗ ΔΗΜ. ΜΑΥΡΟΓΕΝΗ, συνεργάτης του Ρήγα Φεραίου, σύμβουλος του κράτους. ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗ, στρατιωτικός ιατρός των Κολοκοτρώνη, Παπαφλέσσα, Γρίβα κ.α. ΙΩΑΚΕΙΜ του Παρίου, Μητροπολίτης, Μεγάλη του Γένους Σχολή. ΠΛ. 24ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1821, Ημέρα έναρξης της Επανάστασης στην Πάρο.