Το νερό στερεύει…
Με τη διεύρυνση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) και τη μετονομασία της σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), θα ενταχθούν πλέον η εποπτεία και ο έλεγχος των υπηρεσιών νερού (ύδρευσης και αποχέτευσης) και η διαχείριση των αστικών αποβλήτων.
Το παραπάνω νομοσχέδιο σύμφωνα με όλους όσοι αντιδρούν έχει στο στόχαστρο την οικονομική διαχείριση του νερού σε σχέση με την τιμολόγησή του, την οργάνωση των σχετικών υπηρεσιών και τις νέες επενδύσεις σε έργα ύδρευσης - αποχέτευσης από το ΕΣΠΑ ή το Ταμείο Ανάκαμψης. Μ’ αυτόν τον τρόπο αφαιρούνται οι κρατικές, σχετικές αρμοδιότητες από τα αρμόδια υπουργεία και τις Δημοτικές Επιχειρήσεις (ΔΕΥΑ) και ανατίθενται στη νέα διευρυμένη ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή.
Η ιδιωτικοποίηση του νερού έχει ουσιαστικά ξεκινήσει, εφόσον οι δύο μεγάλοι φορείς ύδρευσης και αποχέτευσης της χώρας, δεν υπάγονται πλέον στον έλεγχο του Ελληνικού Δημοσίου. Ακολουθεί η ιδιωτικοποίηση και του αγροτικού νερού, για το οποίο δε μιλούν οι πολλοί, ενώ πρόκειται στην ουσία για το 85% του νερού που καταναλώνεται στη χώρα. Είναι όμως η ιδιωτικοποίηση του νερού το μόνο πρόβλημα ή έχουμε και άλλα προβλήματα με το βασικότερο ότι το νερό αποτελεί απαραίτητο συστατικό όλων των ζωντανών οργανισμών, αν αναλογιστούμε πως το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από 60% περίπου νερό!
Η εποχή της ξηρασίας
Σύμφωνα με τον κ. Νικήτα Μυλόπουλο, καθηγητή, διευθυντή Εργαστηρίου Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων, προέδρου Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας: «(…) Κάτι τρέχει με το νερό τα τελευταία χρόνια, εκτός από το ίδιο στα ποτάμια της πρόσφατης ξηρασίας και της κλιματικής κρίσης. Η λειψυδρία -προϊόν της υπερκατανάλωσης και της εξάντλησης των υδατικών αποθεμάτων στο όνομα των αναπτυξιακών εμμονών- και η εμβληματική ιδιομορφία του νερού, ως οικολογική και βιολογική βάση της ζωής μας, το μετέτρεψαν σε εμπόρευμα ανυπολόγιστης αξίας και πεδίο -δυνάμει- τεράστιας κερδοφορίας (…).
Μια σειρά όμως από οικονομικούς λόγους (περιβάλλον υψηλού επενδυτικού ρίσκου και χαμηλότερης, της αναμενόμενης, κερδοφορίας) και κυρίως κοινωνικούς (τα τοπικά κινήματα σε όλον τον κόσμο), επέβαλαν την επιστροφή στη δημόσια διαχείριση του νερού στις περισσότερες περιοχές του πλανήτη. Από το Παρίσι και το Βερολίνο, έως το Μπουένος Άιρες και τη Λα Παζ, η σύγχρονη πλέον τάση είναι η επιστροφή των ιδιωτικοποιημένων επιχειρήσεων στο δημόσιο».
Η νότια Ευρώπη φαίνεται πως θα βιώσει τη χειρότερη ξηρασία το καλοκαίρι που έρχεται. Οι προσδοκίες που υπήρχαν ότι ο χειμώνας με τις βροχές και τα χιόνια του θα μετρίαζαν κάπως τα φαινόμενα ξηρασίας που βίωσε τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη, δυστυχώς στην πράξη διαψεύστηκαν. Ήδη από τον Απρίλιο, πολλές χώρες του νότου, ουσιαστικά πάνω από το ένα τέταρτο της Γηραιάς Ηπείρου, βρίσκονται αντιμέτωπες με συνθήκες ξηρασίας και προετοιμάζονται για ένα δύσκολο καλοκαίρι, ανάλογο του περυσινού, ή και χειρότερο.
Στην Ιταλία, το ερευνητικό ίδρυμα CIMA κατέγραψε μείωση χιονόπτωσης κατά 64% έως τον μήνα Απρίλιο. Η στάθμη του μεγαλύτερου ποταμού (Πάδος) έχει ήδη υποχωρήσει στα επίπεδα του περασμένου Ιουνίου, Η Γαλλία βίωσε τον πιο ξηρό χειμώνα των τελευταίων 60 ετών, καθώς για τουλάχιστον 30 συνεχείς ημέρες δεν έπεσε ούτε σταγόνα βροχής τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, ενώ η αδυναμία παροχής νερού σε πολλά χωριά, έχει προκαλέσει δημόσια αντιπαράθεση και συγκρούσεις στη νότια Γαλλία.
Ακόμα, μια πρόσφατη μελέτη με τη χρήση δορυφορικών δεδομένων επιβεβαίωσε πως η Ευρώπη πλήττεται από σοβαρή ξηρασία την τελευταία πενταετία, με τις ολοένα και υψηλότερες θερμοκρασίες να προκαλούν μια έντονη επισφάλεια νερού, ιδίως στις χώρες του νότου.
Στην Ισπανία, τα πράγματα είναι χειρότερα και η Βαρκελώνη έχει θέσει περιορισμούς σε δημόσιους υδρομετρητές που ήταν για το κοινό (π.χ. ντουζιέρες), λόγω της ακραίας ξηρασίας που βιώνει. Ο περιορισμός της κατανάλωσης νερού ισχύει σε περισσότερους από 200 δήμους της βορειοανατολικής Ισπανίας. Στην Καταλονία οι ταμιευτήρες νερού είναι γεμάτοι μόνο στο 26% όταν πέρυσι ήταν στο 58%.Οι ειδικοί κάνουν λόγο για τη χειρότερη ξηρασία στην Καταλονία από την έναρξη των καταγραφών το 1914 και αποδίδουν την αρνητική εξέλιξη σε μεγάλο βαθμό στην κλιματική αλλαγή με ευθύνη του ίδιου του ανθρώπου.
Τι γίνεται στην Ελλάδα;
Η Ελλάδα δε φαίνεται να επηρεάζεται (για την ώρα) από την εικόνα ξηρασίας που υφίσταται το τελευταίο διάστημα σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Δεν έχει πληγεί υπερβολικά από την ξηρασία.
Παρά ταύτα και στη χώρα μας οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής δεν μπορούν να κρυφτούν και προβληματίζουν πλέον τους εμπειρογνώμονες.
Ακόμα, το πρόβλημα σε ορισμένα νησιά του νότιου Αιγαίου είναι γνωστό. Η ξηρασία αποτελούσε πάντα πρόβλημα, και σε ορισμένα νησιά, όπως για παράδειγμα τη Φολέγανδρο, το νερό μεταφέρεται με πλοία ή σε άλλα γίνεται αφαλάτωση του θαλασσινού νερού, το οποίο χρησιμοποιείται ως πόσιμο, με τη βοήθεια φωτοβολταϊκών συστημάτων.
Στην Πάρο;
Άμεσο πρόβλημα η Πάρος δεν αντιμετωπίζει, αλλά υπάρχουν συγχρόνως κάποιες μεγάλες αλήθειες που πρέπει να μας βάλουν σε προβληματισμό.
Η παραγωγή, επεξεργασία και διάθεση του νερού στο νησί μας, καταρχάς, δεν είναι φθηνή υπόθεση. Σε αντίθεση με πολλές περιοχές της ηπειρωτικής χώρας, όπου το νερό συλλέγεται από επιφανειακές πηγές (λίμνες, ποτάμια) και καταλήγει με τη βαρύτητα στα δίκτυα διανομής και στους καταναλωτές, εδώ -όπως και στα περισσότερα νησιά- απαιτείται άντληση και μεταφορά του νερού με αντλιοστάσια στο δύσκολο γεωγραφικό τοπίο του νησιού μας ή ακόμη χειρότερα η παραγωγή από μονάδες αφαλάτωσης.
Η ΔΕΥΑΠ διαχειρίζεται ένα πολύπλοκο δίκτυο παραγωγής νερού από 35 γεωτρήσεις, 7 αντλιοστάσια μεταφοράς νερού και 2 μονάδες αφαλάτωσης. Επιπλέον, για την επεξεργασία των λυμάτων, το δίκτυο αποχέτευσης που υπάρχει αποτελείται από 17 αντλιοστάσια και τρείς Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων. Όμως πάνω από το μεγάλο ενεργειακό κόστος που υφίσταται η ΔΕΥΑΠ, υπάρχει και κάτι άλλο πιο ανησυχητικό. Το 2011 στην Πάρο υπήρχαν 15.750 υδρομετρητές. Το 2022 στην Πάρο υπάρχουν 18.250 υδρομετρητές! Το 2011 η Πάρος είχε κατανάλωση 1,4 εκ. κυβικών μέτρων νερού. Το 2023 η Πάρος αναμένεται να έχει κατανάλωση 2,1 εκ. κυβικών μέτρων νερού!
Το πρόβλημα πλέον δεν αγγίζει μόνο τις χώρες που βιώνουν ξηρασία, αλλά ακουμπά και τις περιοχές με πληθώρα τουρισμού όπως η Πάρος.