Το καλοκαίρι, επειδή οι ειδήσεις είναι πάντα λιγότερες, τα ΜΜΕ αρέσκονται στο να αναπτύσσουν θέματα ήσσονος σημασίας. Ένα απ’ αυτά αυτήν την εποχή είναι και οι μωβ μέδουσες, θέμα υπαρκτό, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αξίζει της δημοσιότητας που έχει πάρει.

Σύμφωνα με τον χάρτη καταγραφής του οργανισμού «iNaturalist», φέτος το καλοκαίρι έχουν θεαθεί μωβ μέδουσες σε παραλίες της Αττικής και κυρίως στον Σαρωνικό κόλπο. Μεγαλύτεροι από τον κανονικό πληθυσμό έχουν καταγραφεί στο Καβούρι, Βουλιαγμένη, Λαγονήσι, Πόρτο Ράφτη, Βραυρώνα και Νέα Μάκρη. Επίσης, τον χειμώνα είχαν καταγραφεί σε περιοχές του Αιγαίου πελάγους.

Η κλιματική αλλαγή

Σύμφωνα με τους επιστήμονες το φαινόμενο (πριν την κλιματική αλλαγή) παρατηρούνταν κάθε 10 με 12 χρόνια. Από το 2015 μέχρι και το 2018 υπήρχε έξαρση στον Κορινθιακό κόλπο και το 2018-2020 στη Μάλτα, απ’ όπου επέστρεψε φέτος.

Ο θαλάσσιος βιολόγος, Χρήστος Τσάκλης, διαχειριστής στο Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, υποστηρίζει: «Εάν δεν κάνουμε κάτι για την κλιματική αλλαγή, καλό είναι να εξοικειωθούμε με τις μέδουσες και το ενδεχόμενο να ζούμε όλο τον χρόνο μαζί τους». Όπως είπε στην ηλεκτρονική σελίδα «One Man», τα δεδομένα ήταν αρκετά για να φτάσουν τα πλοκάμια του θαλάσσιου είδους και στο σώμα των μίντια, πυροδοτώντας ένα μπαράζ δημοσιευμάτων για το «επικίνδυνο είδος που κινείται ύπουλα στις ελληνικές θάλασσες…».

Από την άλλη, μωβ μέδουσες έχουν εντοπιστεί ακόμα σε Κυκλάδες, Χαλκιδική, Ιόνιο πέλαγος, στα νερά νότια της Πελοποννήσου, εκτός της έξαρσης που υπάρχει στον Αργοσαρωνικό.

Τα δεδομένα από το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας δείχνουν τα εξής: Τα είδη που αναπαράγονται και κολυμπάνε περισσότερο στη Μεσόγειο είναι η μέδουσα πυξίδα (Chrysaora hysoscella), της οποίας η έξαρση λήγει αυτή την περίοδο, οπότε τη συναντάμε εκβρασμένη στις παραλίες, υπάρχει η μέδουσα αυγό (Cotylorhiza tuberculata) κυρίως τον Αύγουστο, αλλά και η Rhizostoma pulmo, που είναι άσπρη ή γαλάζια με μωβ λωρίδα τριγύρω στην καμπάνα της. Όλες αυτές είναι μικρής έως μεσαίας επικινδυνότητας μέδουσες, σε αντίθεση με τις μωβ που πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Είναι μικρή σε μέγεθος, με τη διάμετρο της κεφαλής της να μην ξεπερνά τα 12 εκατοστά, χρώματος μωβ στην ενήλικη ζωή, αλλά καφέ στα προηγούμενα στάδια, ενώ διαθέτει δύο είδη από πλοκάμια.

Είναι επικίνδυνη;

Η μωβ μέδουσα (επιστημονικά Pelagia noctiluca) εντοπίζεται σε βάθη ακόμα και 1500 μέτρων! Σύμφωνα με τον θαλάσσιο βιολόγο, Χρήστο Τσάκλη: «Το σύστημά της παράγει ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά νευροτοξίνης, γι’ αυτό και προκαλεί στιγμιαία έντονο κάψιμο, φουσκάλες με πύον και ερεθισμό πολύ πιο αισθητό από τις υπόλοιπες μέδουσες που έχουμε συνηθίσει».

Επίσης, σε αντίθεση με άλλες μέδουσες, έχει ένα βαθμό νευροτοξίνης και στο κεφάλι της, ενώ τα πλοκάμια της παραμένουν τοξικά έως και τρεις ώρες μετά το θάνατο της μέδουσας. «Ιδιαίτερα προσεκτικοί οφείλουν να είναι οι υπερτασικοί και γενικότερα όσοι έχουν καρδιακά προβλήματα, οι αλλεργικοί αλλά και τα άτομα με χρόνιες παθήσεις», επισημαίνει ο κ. Τσακλής, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις αρκούν τα εξής βήματα: Ξεπλένουμε πρώτα με άφθονο θαλασσινό νερό (το πόσιμο ενεργοποιεί περισσότερο τη νευροτοξίνη), με ένα τσιμπιδάκι αφαιρούμε τα πλοκάμια και κάνουμε πλύσεις με υγρό μείγμα θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας. Ακόμα, μ’ ένα αντισταμινικό χάπι και μια κορτιζονούχα κρέμα, θα μειωθεί αισθητά η επίδραση του τσιμπήματος.

Σύμφωνα με τον παραπάνω επιστήμονα ο πανικός που έχει προκληθεί είναι αποπροσανατολιστικός. Διότι ο βασικό κίνδυνος δεν είναι οι μέδουσες, αλλά όσα αποδεικνύει η εξάπλωσή τους. Όπως αναφέρει: «Σταδιακά η Μεσόγειος γίνεται τροπική ζώνη με μέσο όρο 1,5 βαθμό Κελσίου αύξησης τα τελευταία χρόνια. Οι ελληνικές θάλασσες πλέον δεν πέφτουν κάτω από 12 βαθμούς και ειδικά στα βόρεια της Ρόδου οι βαθμοί είναι μονίμως πάνω από 17 βαθμούς κελσίου. Η κλιματική αλλαγή, επομένως, είναι ο πρώτος μεγάλος παράγοντας που κρύβεται πίσω από την τωρινή έξαρση, ενώ ο δεύτερος είναι η υπεραλίευση, αφού εξουδετερώνονται οι φυσικοί εχθροί της μέδουσας».

Το ίδιο μεταφέρει και η υδροβιολόγος και επιστημονική διευθύντρια της ΜΚΟ Αρχιπέλαγος-Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας, Αναστασία Μήλιου, εξηγώντας την ουσιαστική πλευρά του ζητήματος, που θάβεται μέσα στην κινδυνολογία. «Τα ελληνικά νερά είναι υπεραλιευμένα, έτσι καθώς οι φυσικοί θηρευτές της μωβ μέδουσας εξαφανίζονται και μετά παρουσιάζονται οι εξάρσεις στους πληθυσμούς της. Όλοι έχουμε μερίδιο ευθύνης».

Τέλος, η κ. Μήλιου, για τις κρατικές ευθύνες είπε: «Το ελληνικό κράτος δεν έχει καμία πολιτική για τις θάλασσες. Μάλιστα, δε φροντίζει καν να απορροφά τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά κονδύλια. Υπάρχουν ακόμα και χώρες της Αφρικής –με πολύ κακή οικονομική κατάσταση–, οι οποίες ακολουθούν πιο σοβαρή πολιτική απ’ ότι η Ελλάδα».