Η πρόληψη θα σώσει τα δάση
Η έναρξη της φετινής αντιπυρικής περιόδου σηματοδοτείται από τη δασική πυρκαγιά στα Γεράνεια Όρη.
Αυτή η πυρκαγιά (με καμένη έκταση στα 66.471 στρ. έδειξε ότι η καταστολή από μόνη της δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικό τρόπο φωτιές τέτοιου μεγέθους. Ο μόνος τρόπος για να θωρακίσουμε πραγματικά τα δάση και τις ζωές μας από τις πυρκαγιές -που θα γίνονται όλο και χειρότερες λόγω της κλιματικής κρίσης και των εκτεταμένων καυσώνων και περιόδων ξηρασίας- είναι η επένδυση στην πρόληψη.
Στην έρευνα που διεξάγει το WWF Ελλάς με εταίρο το Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR), προκύπτει ότι η απουσία χάραξης ενιαίας, διαχρονικής στρατηγικής και εφαρμογής μέτρων δασοπροστασίας, αφήνει πολλά κενά στον έλεγχο της χρηστής διανομής και αξιοποίησης του δημοσίου χρήματος. Επίσης, διαπιστώνεται και απουσία καταγραφής των πραγματικών αναγκών και της σκοπιμότητάς τους, προκειμένου να αποφασίζεται η κατανομή με ανοικτές διαδικασίες, όπως για παράδειγμα σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία και τις περιφέρειες. Έτσι, από το συνολικό ποσό των 241.000.000 ευρώ ανά έτος που έχει διατεθεί για τη δασοπροστασία από διάφορες πηγές (ΠΔΕ, Πράσινο Ταμείο, ΕΣΠΑ, κ.λπ.) κατά την πενταετία 2015-2020 στις αρμόδιες Υπηρεσίες (Δασικές Υπηρεσίες Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, Περιφέρειες, Δήμους, Πυροσβεστικό Σώμα), μόνο ένα μικρό ποσοστό αφορά στην πρόληψη. Το μεγαλύτερο ποσοστό (της τάξης του 70-80%) φαίνεται να έχει διατεθεί για δράσεις καταστολής, γεγονός που δείχνει τη γενικότερη τάση για μονομερή ενίσχυση της καταστολής.
Ακόμα, σε συνολικά 96 συλλήψεις για εμπρησμό, οι 92 αφορούν εμπρησμό από αμέλεια και μόλις οι 2 από πρόθεση. Το γεγονός αυτό έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών είναι πρωτίστως ένα κοινωνικό ζήτημα. Η αμέλεια δεν μπορεί να καταπολεμηθεί μόνο με καταστολή και πρόστιμα. Χρειάζεται ανάλυση των βαθύτερων αιτίων σε τοπικό επίπεδο, εναλλακτικές λύσεις διαχείρισης της καύσιμης ύλης και στοχευμένη επικοινωνία με συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες (π.χ. εργάτες γης, μελισσοκόμους).
Σύμφωνα με το WWF Ελλάς: «[…] την Ελλάδα -η οποία ανήκει δυστυχώς στην πεντάδα των χωρών που αντιστοιχεί το 80% των καμένων εκτάσεων στην ΕΕ τα τελευταία χρόνια- χωρίς επαρκή πρόληψη δεν θα έχουμε αποτελεσματική καταστολή. Γι’ αυτό είναι ανάγκη η πολιτεία να δεσμευτεί άμεσα για:
- Ενίσχυση των πόρων που επενδύονται αποκλειστικά στην πρόληψη και ειδικά στα θέματα διαχείρισης της καύσιμης ύλης σε δάση και δασικές εκτάσεις.
- Ολοκληρωμένη ανάλυση των αιτιών των πυρκαγιών σε τοπικό επίπεδο και προσαρμογή του αντιπυρικού σχεδιασμού στο πρόβλημα.
- Σύνταξη κοινών (μεταξύ των συναρμόδιων φορέων) σχεδίων αντιπυρικής προστασίας σε τοπικό επίπεδο και με σαφή προληπτικό προσανατολισμό.
- Πλήρη ενεργοποίηση του συστήματος εθελοντισμού πολιτικής προστασίας.
- Ολοκλήρωση νομοθετικών κενών (π.χ. δασικοί χάρτες) με σκοπό την αποτροπή αλλαγών χρήσης γης.
- Συστηματική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών».