Η συγκεκριμένη πρακτική, η διάθεση δηλαδή του επεξεργασμένου νερού των βιολογικών καθαρισμών για άρδευση, χρησιμοποιείται ευρέως στο εξωτερικό και θεωρείται ο πιο σωστός τρόπος για αξιοποίηση του συγκεκριμένου νερού.

Ειδικότερα σε περιοχές με περιορισμένους υδάτινους πόρους, όπως τα νησιά των Κυκλάδων, που μαστίζονται από τη λειψυδρία, τις περιορισμένες βροχοπτώσεις και ταυτόχρονα τις μεγάλες ανάγκες σε νερό, η επαναχρησιμοποίηση του νερού μπορεί να συμβάλει καθοριστικά δίνοντας λύση σε πολλά προβλήματα και καλύπτοντας τις μεγάλες ανάγκες σε άρδευση βρώσιμων ή μη ειδών, τις ανάγκες για πυρασφάλεια, βοηθώντας σε αναδασώσεις και αποκατάσταση του φυσικού τοπίου.

Επίσης, δίνει τη δυνατότητα για εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα και δημιουργία υπεδάφιων «φραγμάτων» με στόχο τον περιορισμό του φαινομένου της υφαλμύρωσης και της εισροής θαλασσινού νερού στο υπέδαφος ενός νησιού. Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται και το γεγονός ότι, σύμφωνα με στοιχεία και έρευνες φορέων που ασχολούνται με το νερό (IWA, ΕΔΕΥΑ κτλ), από το πόσιμο νερό που διανέμεται μέσω του δικτύου ύδρευσης, αλλά και γενικά των υδάτων που αντλούνται σε μια περιοχή, μόλις ένα μικρό ποσοστό της τάξεως του 20% απαιτείται για τις οικιακές ανάγκες των καταναλωτών, ενώ τουλάχιστον το 80% καλύπτει τις ανάγκες σε άρδευση, που δεν απαιτούν νερό τόσο υψηλής ποιότητας όπως το πόσιμο.

Άρδευση και αναδάσωση στην Πάρο

Η ελληνική και ευρωπαϊκή Νομοθεσία είναι πολύ αυστηρή και θέτει συγκεκριμένα όρια στις τιμές διαφόρων παραμέτρων που μετρώνται στην έξοδο μιας Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων. Δίνει όμως τη δυνατότητα, εφόσον τηρούνται τα όρια, να αξιοποιείται το νερό των βιολογικών καθαρισμών δευτεροβάθμιας Επεξεργασίας, όπως είναι και η συγκεκριμένη μονάδα στο Καμινάκι της Μάρπησσας, για άρδευση μη-βρώσιμων φυτών και αναδάσωση.

Η συγκεκριμένη δυνατότητα προδιαγράφεται και στην τελευταία Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) για την ΕΕΛ Μάρπησσας, που εκδόθηκε το 2019.

Πιο συγκεκριμένα, ο λόφος του Αγ. Αντωνίου Μάρπησσας ήταν παλαιότερα κατάφυτος με διάφορα ενδημικά φυτά όπως πεύκα, κυπαρίσσια, κέδροι. Με τα χρόνια, μεγάλο μέρος της έκτασης αποψιλώθηκε, κυρίως λόγω πυρκαγιών ή ανεξέλεγκτης βόσκησης ζώων.

Μετά από ιδέα και πρόταση της κοινότητας Μάρπησσας, εκπονήθηκε από τον δήμο Πάρου, σε συνεργασία με τη Δασική Υπηρεσία, μια μελέτη για την αναδάσωση της ευρύτερης περιοχής. Για την άρδευση της έκτασης, και για να μην σπαταληθεί το ήδη περιορισμένο νερό που διατίθεται για ύδρευση, επιλέχθηκε η λύση της επαχρησιμοποίησης του νερού δευτεροβάθμιας του βιολογικού καθαρισμού που βρίσκεται στο Καμινάκι, το οποίο αυτή τη στιγμή, μετά την επεξεργασία του, καταλήγει στη θάλασσα.

Η ΔΕΥΑΠ που ανέλαβε να υλοποιήσει το παραπάνω έργο, προχωρώντας ένα στάδιο παρακάτω, σχεδίασε και κατασκεύασε με το δικό της προσωπικό, μία ειδική διάταξη φίλτρανσης, εντός του βιολογικού καθαρισμού Μάρπησσας, η οποία θα επεξεργάζεται επιπλέον, το ήδη καθαρισμένο νερό πριν την τελική διάθεσή του για πότισμα. Η δυναμικότητά της είναι 25m³/ώρα. Το διαυγασμένο νερό προωθείται από μια αντλία σε δύο πλαστικές δεξαμενές, που τοποθετήθηκαν για αυτόν τον σκοπό στην κορυφή του λόφου. Από εκεί, το νερό μοιράζεται βαρυτικά σε αρκετούς κλάδους διανομής και με σταλάκτες ποτίζει τα φυτά. Παράλληλα, για τον εμπλουτισμό του εδάφους τοπικά στα σημεία της δενδροφύτευσης, χρησιμοποιήθηκε πιλοτικά ιλύς (λάσπη) από τον βιολογικό καθαρισμό μετά από κατάλληλη επεξεργασία (χώνευση και κομποστοποίηση).

Το έργο

Ο γενικός διευθυντής της ΔΕΥΑ Πάρου, Νικόλαος Γ. Καραμανές, διπλωματούχος μηχανολόγος - μηχανικός MSc, μιλώντας στην εφημερίδα μας, εξήγησε:

«Η προμήθεια των σωληνώσεων και των υλικών του δικτύου, έγινε από την τεχνική Υπηρεσία του δήμου και τη ΔΕΥΑΠ, το προηγούμενο διάστημα. Η πρώτη φάση της αναδάσωσης υλοποιήθηκε στην αρχή της χρονιάς, με τη φύτευση τουλάχιστον 200 δενδρυλίων διαφόρων φυτών, σύμφωνα με τη μελέτη, ενώ προγραμματίζονται αναδασώσεις σε τακτική βάση πια, με τη συνδρομή μαθητών ή και εθελοντικών ομάδων.

Η παραπάνω δράση θα εξασφαλίσει για αρχή μέχρι και 200 κυβικά νερού ημερησίως κατάλληλου για πότισμα της αναδασωτέας έκτασης και θα δώσει την δυνατότητα να αναγεννηθεί το αλσύλλιο και το φυσικό τοπίο της περιοχής.

Τα τελευταία χρόνια, με την εξέλιξη της τεχνολογίας, δίνεται η δυνατότητα και για τη λεγόμενη τριτοβάθμια επεξεργασία. Σε αυτήν την περίπτωση το παραγόμενο νερό, υφίσταται επιπλέον επεξεργασία και απολύμανση με τη χρήση εξειδικευμένης σύγχρονης τεχνολογίας όπως η υπερδιήθηση (UF-UltraFiltration) ή μέθοδος βιο-αντιδραστήρων μεμβρανών (MBR-Membrane Bio Reactor). Στο τέλος απολυμαίνεται όλη η παραγόμενη ποσότητα με προσθήκη διαλύματος χλωρίου αλλά και με υπεριώδη ακτινοβολία (UV). Η ποιότητα του τελικού νερού ελέγχεται σε 24-ωρη βάση με ειδικό εξοπλισμό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το νερό να γίνεται πια κατάλληλο για απεριόριστη άρδευση και βρώσιμων ειδών, με βάση τις προδιαγραφές και τα όρια που θέτει η Νομοθεσία. Ήδη αυτήν τη στιγμή υλοποιείται στο Βιολογικό Καθαρισμό της Παροικιάς ένα έργο με αντικείμενο «Αναβάθμιση ΕΕΛ Παροικιάς και τριτοβάθμια επεξεργασία» προϋπολογισμού 999.500 ευρώ, με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Φιλόδημος Ι και ίδιους πόρους της ΔΕΥΑΠ. Με την ολοκλήρωση των εργασιών και την εγκατάσταση υπερσύγχρονου μηχανολογικού εξοπλισμού, θα γίνεται τριτοβάθμια επεξεργασία μέρους του νερού που θα κατέληγε στη θάλασσα, με την μέθοδο UF (υπερδιήθηση) και θα παράγονται τουλάχιστον 200-400 κυβ/ημέρα νερού. Το τελικό προϊόν θα μπορεί να διατεθεί σε κάθε ενδιαφερόμενο για άρδευση οποιασδήποτε καλλιέργειας (άρδευση κήπων σε ξενοδοχεία, άρδευση θερμοκηπίων κτλ).

Το νερό είναι ένας πεπερασμένος πολύτιμος πόρος. Παρόλο που καλύπτει το 72% της επιφάνειας της Γης, λιγότερο από 3% είναι κατάλληλο για χρήσεις όπως η πόση και η άρδευση. Με βάση επίσημα στοιχεία της ΕΕ, ειδικά στην περιοχή της Μεσογείου, περίπου το 20% του πληθυσμού ζει κάτω από συνεχή πίεση στα υδάτινα αποθέματα, ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες πάνω από το 50% του πληθυσμού επηρεάζεται, λιγότερο ή περισσότερο, από τη λειψυδρία.

Σε μια κυκλική οικονομία, η επαναχρησιμοποίηση του νερού διαδραματίζει σημαντικό ρόλο καθώς έχει σημαντικά περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη. Για τη ΔΕΥΑΠ, η επαναχρησιμοποίηση του νερού των τριών Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων αποτελεί στρατηγική επιλογή για το μέλλον, καθώς είναι βέβαιο ότι θα μπορέσει να δώσει σοβαρές λύσεις τα επόμενα χρόνια, καλύπτοντας μέρος των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών νερού για άρδευση και στηρίζοντας την αγροτική παραγωγή του νησιού, ενώ παράλληλα θα δώσει την δυνατότητα για φθηνό νερό άρδευσης σε επαγγελματίες αγρότες και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.

Έτσι, πέραν της δράσης στον Β-Κ Μάρπησσας για αξιοποίηση του νερού προς αναδάσωση και του έργου στον Β-Κ Παροικιάς που είναι υπό υλοποίηση, εκπονήθηκε την προηγούμενη χρονιά μια μελέτη για την αναβάθμιση και τον διπλασιασμό της δυναμικότητας του Β-Κ Νάουσας. Εκεί προβλέπεται η εγκατάσταση μια νέας γραμμής 3ο-βάθμιας επεξεργασίας, παράλληλα με την υφιστάμενη που είναι δύο βαθμίδων, η οποία θα έχει τη δυνατότητα να επεξεργάζεται το παραγόμενο νερό με την μέθοδο MBR και να αποδίδει μέχρι και 1500 κυβικά νερού ημερησίως για απεριόριστη άρδευση! Παράλληλα, έχει συμπεριληφθεί στη μελέτη του έργου η κατασκευή αγωγού από τον βιολογικό καθαρισμό Νάουσας προς την υφιστάμενη δεξαμενή του ΤΟΕΒ, με στόχο να διατεθεί όλη η ποσότητα για άρδευση στους αγρότες της περιοχής. Δηλαδή, μελλοντικά θα υπάρχει η δυνατότητα να επεξεργαστούν μέχρι και 500.000 κυβικά νερού ετησίως και να επιστραφούν για απεριόριστη άρδευση ή εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, ο οποίος ειδικά στην ευρύτερη περιοχή της Νάουσας, με βάση μελέτες του ΙΓΜΕ, εμφανίζει έντονα το πρόβλημα της υφαλμύρωσης. Το έργο είναι ύψους 3.990.000 ευρώ, έχει λάβει όλες τις απαιτούμενες αδειοδοτήσεις και ήδη υποβλήθηκε πρόταση το προηγούμενο διάστημα για χρηματοδότησή του από πρόγραμμα του υπουργείου Ανάπτυξης και αναμένεται η ένταξή του στο Ταμείο Ανάκαμψης».

Η αναδάσωση στη Μάρπησσα

Στις 16/2/2021 σε συνεδρίασή της η κοινότητα Μάρπησσας πρότεινε την υποβολή αιτήματος στη Δ/νση Δασών για την παροχή δωρεάς δενδρυλλίων για τη φύτευση του λόφου Αγίου Αντωνίου.

Η πρόεδρος, Άννα Αντωνοπούλου, είχε προτείνει, μετά από ερώτημα της διεύθυνσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού/Δόμησης και Περιβάλλοντος του δήμου Πάρου, να ενταχθούν στο πρόγραμμα αναδάσωσης και φύτευσης οι περιοχές του κοινοτικού βοσκότοπου στη θέση Λόφου Αντωνίου, εκτάσεως 3,5 χιλιάδες στρ. Το τοπικό συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα για τη δενδροφύτευση στον λόφο Αγ. Αντωνίου.

Η μελέτη είχε παρουσιαστεί σε συνάντηση στο κοινοτικό κατάστημα και ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΠ, Γιώργος Πούλιος, όπως και ο διευθυντής της ΔΕΥΑΠ, Ν. Καραμανές, τους διαβεβαίωσαν ότι μπορούν να αναλάβουν την εκτέλεση του έργου, αναβαθμίζοντας τα συστήματα του ΒΙΟΚΑ Μάρπησσας και μεταφέροντας τα επεξεργασμένα λύματα στο λόφο του Αγίου Αντωνίου για το πότισμα των 2.500 δενδρυλλίων. Τέλος, η παραπάνω δράση στοίχισε περίπου 50.000 ευρώ και χρηματοδοτήθηκε από ίδιους πόρους της ΔΕΥΑΠ και του δήμου Πάρου.

Τέλος, η πρόεδρος, Άννα Αντωνοπούλου-Φραντζή, δήλωσε στην εφημερίδα μας: «[…] Πήραν τη μελέτη, την οποία και τροποποίησαν σε κάποια σημεία. Στη συνέχεια η ΔΕΥΑΠ πρόβλεψε δαπάνη ώστε να μπει σύστημα επεξεργασίας λυμάτων, τα οποία θα τα στέλνει στον Άγιο Αντώνιο. Επιπρόσθετα, έγινε η φύτευση δενδρυλλίων περιμετρικά μέχρι το πάνω μέρος του λόφου από την υπηρεσία καθαριότητας και πρασίνου του δήμου. Τοποθετήθηκαν οι δύο πλαστικές δεξαμενές, 5 κυβικών η καθεμία. Ύστερα η ΔΕΥΑΠ, έκανε και τοποθέτηση αρδευτικού δικτύου, για να ποτίζονται τα δενδρύλλια

Κατόπιν, πάλι με απόφαση του κοινοτικού συμβούλιου ενεργήσαμε και ζητάμε τον Νοέμβριο του 2021 να συμπεριληφθούμε σε κάποιο πρόγραμμα που «τρέχει» για να μας δώσουν περισσότερα δενδρύλλια, και να προχωρήσουμε σε περαιτέρω αναδάσωση. Το νερό είναι τελείως επεξεργασμένο, γεγονός που το επισημαίνει η ΔΕΥΑΠ με ταμπέλες που έχει τοποθετήσει. Είναι μια προσπάθεια που έχει ξεκινήσει από κοινού από την κοινότητα Μάρπησσας, τον δήμο και τη ΔΕΥΑΠ».

ΠΗΓΗ: ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥ