Τα βαπτιστικά ονόματα
/Τα παριανά βαπτιστικά ονόματα έχουν αλλάξει πολύ κατά τον τελευταίο αιώνα και κυρίως μετά την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους όταν άρχισαν να εγκαταλείπονται όλα τα λατινογενή.
Ο πληθυσμός της Πάρου κατά την ίδρυση του παριανού κρατιδίου (1389) και έπειτα, ήταν κυρίως αποτελούμενος από μικτές οικογένειες Λατίνων (κυρίως Ιταλών) και Ρωμιών (Ελλήνων). Συχνά επρόκειτο για Λατίνο έποικο ο οποίος διάλεγε Ελληνίδα ως σύζυγο και δημιουργούσε μικτή θρησκευτικά οικογένεια. Ο κανόνας ήταν το αρσενικό παιδί να παίρνει το θρήσκευμα του πατέρα και το θηλυκό της μητέρας. Συχνά όμως, οι οικογένειες δεν ακολουθούσαν αυτόν τον κανόνα. Ακόμη όμως και αν το παιδί ακολουθούσε την ορθόδοξη πίστη, ο πατέρας απαιτούσε να του δώσει το βαπτιστικό των γονιών του. Εκείνη όμως την εποχή, οι ιερωμένοι συνήθιζαν να δίνουν βαπτιστικά από το ορθόδοξο εορτολόγιο γιατί όλα τα υπόλοιπα ήταν «ειδωλολατρικά» ή «αιρετικά»! Δε θα μπορούσε λοιπόν, ο παπάς να βαπτίσει το αγόρι Μπενέτο πχ! Σε αυτήν την περίπτωση όμως, υπήρχε ο κίνδυνος ο Λατίνος πατέρας να το βαπτίσει καθολικό! Γι’ αυτό οι ορθόδοξοι τότε, αποφάσισαν να μην ισχύει ο κανόνας αυτός στις λατινοκρατούμενες Κυκλάδες και ο παπάς να βαπτίζει το παιδί με όποιο όνομα επιθυμούσαν οι γονείς!
Στην Πάρο λοιπόν, τα περισσότερα βαπτιστικά ήταν κοινών αγίων (που υπήρχαν τόσο στην ορθόδοξη όσο και στην καθολική εκκλησία) και καθολικά! Τα ονόματα π.χ. Μάρκος, Ανδρέας, Αντώνιος, Ηλίας κτλ δεν προκαλούσαν προβληματισμό γιατί ήταν τα ίδια (Marco, Andrea, Antonio, Elia)! Τα αμιγώς καθολικά τα εξελλήνιζαν (Guglielmo=Γουλιέλμος, Bonifacio=Μπονοφάτσος, Domenico=Ντεμενίκος, Mario=Μάριος). Σε πολλά ονόματα παρ’ όλο που ήταν κοινά, συνηθίζονταν να δίνεται η ιταλική παραλλαγή (Γιακουμής αντί Ιάκωβος, Τζόρτζης αντί Γεώργιος, Τζάνης αντί Ιωάννης, Λούκας αντί Λουκάς). Τα περισσότερα από τα ονόματα αυτά εξελληνίστηκαν μετά την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους. Την ίδια εποχή ξεκίνησε και η συνήθεια να δίνονται και αρχαία ελληνικά ονόματα και στην Πάρο π.χ. εμφανίστηκαν τα Καλυψώ (σε κάποιες περιπτώσεις μετέφρασαν έτσι το Καλίτσα που ήταν υποκοριστικό της Καλής), Λεωνίδας, Αριστείδης κτλ.
Κατά τον 20o αιώνα τα περισσότερα καθολικά ονόματα εγκαταλείφτηκαν ως κακόηχα ή γιατί οι παπάδες επέμεναν για «θρησκευτικά» ονόματα υπονοώντας τα ορθόδοξα! Σήμερα πλέον, λίγα διασώζονται!
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα υποκοριστικά πολλά εκ των οποίων διασώζονται ως σήμερα όπως Περούλης, Φραγκούλης κτλ. Στα μέλη των αρχοντικών οικογενειών έπρεπε κάποιος να απευθύνεται μόνο με το επίθετο και όχι με το βαπτιστικό. Πχ τον Τζόρτζη Γεωργίου έπρεπε κάποιος να τον αποκαλεί «Γεωργίου» γιατί έτσι δήλωνε την οικογένεια καταγωγής. Υπήρχαν και περιπτώσεις που έδιναν το επίθετο ως βαπτιστικό πχ Αλιπράντης, Δελαγραμμάτης, Βαζέος. Μέχρι τον 19ο αιώνα υπήρχε η συνήθεια όταν απευθυνόταν στον άρχοντα ένα μέλος της οικογένειάς του, ή ένας ίσος ή ανώτερος ταξικά, να χρησιμοποιεί τo υποκοριστικό πχ Τζωρτζάκης! Τα πιο πρόσφατα χρόνια, το υποκοριστικό χρησιμοποιούνταν και χλευαστικά για κάποιον που αισθανόταν ευγενής χωρίς να είναι! Πχ Τζωρτζάκης στις Λεύκες μπορεί να αποκαλούνταν χλευαστικά κάποιος χαζός! Τα υποκοριστικά ήταν συχνά και στις γυναίκες και μάλιστα επιβιώνουν ως σήμερα (πχ Χρυσούλα (Χρυσής), Ανίτσα - Αννέτα (Άννα).
Ας δούμε μερικά κλασικά παριανά ονόματα:
Ανέζα (Agnese = Αγνή)
Αρμελίνα (Carmelina ή Ermelinda)
Γασπαρίνης, Γασπαρίνα (Gaspare, Gasparina)
Γιακουμής, Γιακουμίνα (Jacomo, Jacomina (ven)
Δεμένεγος, Μένεγος, Μνηγός (Domenico, Menego (ven)
Ζαμπέτα, Ζαμπιά (Elizabetta)
Ζοάννες, Τζαννής, Ζαννής, Τζανέτος, Τζανάκης (Joannes (ven), Gianni
Τζώρτζης, Ζώρζης (Giorgio)
Κατερίνα, Κατίνα (Caterina, Catina (ven)
Λεονάρδος, Λινάρδος (Leonardo, Lunardo (ven)
Λιανός (Emiliano)
Λιπράδος, Λιπράτος (Liberato = Λευτέρης)
Λουίζα (Luisa)
Λούκας (Luca)
Μανοέλης (Manuele)
Μανός (Ermano)
Μαριέτα, Μαριγούλα (Marieta (ven)
Μαρίνος, Μαρίνα (Marino, Marina)
Μάριος, Μαρής (Mario)
Μαρκέλλος (Marcello)
Μπέλα (Bella)
Μπενέτος (Beneto (ven)
Μπονοφάτσος (Bonifacio)
Πέτρος, Περούλης, Πέρος (Pietro, Pero (ven)
Πινέτος (Pino (ven) υποκ του Ιωσήφ)
Τομαζίνα (Tomazina = Θωμαίς)
Φλώρα, Φλωρέτα (Flora=Ανθή)
Φλωρεντία, Φλωρή (Florenza (ven)
Φραγκέσκος, Φραγκίσκος, Φραγκίσκα (Francesco, Francesca)
Χρυσής, Χρουσής, Χρυσούλα (Crusino = Χρύσανθος)
Γιώργος Καπαρός
Από την ιστοσελίδα: «Η ιστορία της Πάρου»