Καλή παναγιά! Με την ευχή αυτή «Καλή παναγιά», η χρήση του ουσιαστικοποιημένου επιθέτου γίνεται μεταφορική και τη συνήθιζαν ιδιαίτερα στα παλιά χρόνια από την 1η Αυγούστου αλλά και όλες τις μέρες, μέχρι τον Δεκαπενταύγουστο (αλλά και σήμερα).

Μια ευχή μέσα από την οποία ανεβαίνουν οι λυγμοί, ο πόνος της ψυχής που επιζητεί παρηγοριά κι εκτόνωση της θλίψης, εναποθέτοντας τις ελπίδες του στο υπέρτατο σύμβολο, που δεν είναι άλλο από τη mater dolorosa (πονεμένη μάνα των ανθρώπων) που συναντούμε στον Διονύσιο Σολωμό (Κρητικός, Φεγγαροντυμένη) και ενσαρκώνει την υπέρτατη (ουράνια) αγάπη. Η προφορική μιλιά έχει τη χάρη να αποτυπώνει τις λαχτάρες και τους καημούς των απλών ανθρώπων και να τους αποδίδει μέσα από τις ποικίλες εκφάνσεις της προφορικής λαλιάς, μιας γλώσσας πολυλάλητης ανά τους αιώνες, όπως είναι η Ελληνική.

Δεν γνωρίζω από πότε έχει καθιερωθεί η έκφραση, την έχω συναντήσει όμως αρκετές φορές. Άλλωστε η γλώσσα είναι ένας ζωντανός οργανισμός, εξελίσσεται, προσθέτει, αφαιρεί, ενσωματώνει. Υπό αυτό το πρίσμα η έκφραση δεν είναι λανθασμένη. Η περίοδος αυτή που διανύουμε μέχρι και τις 15 Αυγούστου, ημέρα της Κοίμησης της Θεοτόκου, είναι αφιερωμένη και επικεντρωμένη σε αυτήν, οπότε η λέξη «Παναγιά» έχει μετεξελιχθεί σε όρο που δεν αντιστοιχεί πλέον στο πρόσωπο της Θεοτόκου, αλλά στην περίοδο του Δεκαπενταύγουστου, με κατάληξη την ημέρα του εορτασμού της κοιμήσης της Θεοτόκου. Εν κατακλείδι η έκφραση «Καλή Παναγιά» είναι αποδεκτή εφόσον ανταποκρίνεται και αποδίδει ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Ακόμη και θρησκευτικά/μεταφυσικά να το ερμηνεύσουμε η κοίμηση της Θεοτόκου δεν αποτελεί ημέρα πένθους για τους χριστιανούς αλλά την απαρχή μιας νέας ζωής, μιας πραγματικά αληθινής ζωής, οπότε η ευχή «καλή παναγιά» ακούγεται ευχάριστα.

Καθώς ο Αύγουστος μπήκε δυναμικά κι έντονα στη ζωή μας (με καύσωνες να μας απειλούν, με πυρκαγιές να αποψιλώνουν τις λίγες εναπομείνασες εστίες πρασίνου, με την πανδημία να συνεχίζει ακάθεκτη και το φάσμα θανάτου να μας δημιουργεί αμηχανία) η ευχή και ό, τι εμπεριέχει το επίθετο «καλός» επενεργεί θετικά και μόνο!

Τέλος, μετά τις χθεσινές εικόνες ανείπωτης θλίψης που έχουμε αντικρίσει: Πυρκαγιές να μαίνονται σε όλη την επικράτεια, απείλησαν όχι μόνο ανθρώπινες ζωές, εξανάγκασαν ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, χάθηκαν περιουσίες, με ανυπολόγιστες οικολογικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις, το αυγουστιάτικο τοπίο γίνεται ιδιαίτερα επιβαρυντικό...

Η σκέψη όλων μας κοντά στους ανθρώπους που δοκιμάζονται αλλά και κοντά σε όλους όσοι δίνουν μάχη για την κατάσβεση των πύρινων μετώπων στη Βαρυπόμπη, στη Ρόδο, στην Εύβοια…

Γι αυτό λέμε καλή παναγιά!!!

Ιφιγένεια Χατζηγεωργίου

Φιλόλογος

Η φωτογραφία από τον Ι.Ν. Παναγίας Εκατονταπυλιανής, Παροικιά.