Επιστρέφουν στην Ελλάδα 29 αρχαιολογικά ευρήματα μεγάλης αξίας, που βρίσκονταν στην Νέα Υόρκη, τα οποία έφτασαν στα χέρια των κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας μέσω παράνομων ανασκαφών και εντοπίστηκαν σε διαφορετικές συλλογές στην παραπάνω πόλη.

Τα ευρήματα επιστράφηκαν στην Ελλάδα, από τη Γενική Εισαγγελία του Μανχάταν, την Τρίτη, 21 Μαρτίου. Η τελετή παράδοσης πραγματοποιήθηκε στο Προξενείο της χώρας μας, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη. Σύμφωνα με την κ. Μενδώνη, πρόκειται για αρχαιότητες οι οποίες προέρχονται από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, όπως η Μακεδονία, η Ήπειρος και οι Κυκλάδες και θεωρούνται «ιδιαίτερα σημαντικές» για την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά.

Η κ. Μενδώνη είπε: «Είναι μια σημαντική μέρα, καθώς 29 πάρα πολύ σημαντικές αρχαιότητες, οι οποίες αποτελούν αντικείμενο αρχαιοκαπηλίας, χάρη στις ενέργειες της Εισαγγελίας του Μανχάταν επιστρέφουν στην Ελλάδα. Αρχαιότητες ιδιαίτερα σημαντικές από διάφορες περιοχές της πατρίδας μας, τη Μακεδονία, την Ήπειρο και τις Κυκλάδες. Κάθε επαναπατρισμός, κάθε επιστροφή κλεμμένων πολιτιστικών αγαθών στην Ελλάδα είναι μια ψηφίδα στην ταυτότητα του ελληνικού λαού και στην ιστορία μας. Θέλω να ευχαριστήσω τον Μάθιου Μπογδάνο, τους συνεργάτες τους και την Εισαγγελία της Νέας Υόρκης για την εξαιρετική συνεργασία που έχουμε αναπτύξει τα τελευταία χρόνια. Οι υπηρεσίες του υπουργείου και ιδιαίτερα η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών βρίσκονται σε μια σχεδόν καθημερινή συνεργασία, με τους ανθρώπους της Εισαγγελίας του Μανχάταν προκειμένου να τεκμηριώνουν με αδιάσειστο τρόπο την προέλευση των αρχαιοτήτων που οι συνεργάτες του εισαγγελέα βρίσκουν μέσα στα δίκτυα της αρχαιοκαπηλίας».

Σύμφωνα με δηλώσεις στον ομογενειακό Τύπου των ΗΠΑ (Εθνικός Κήρυκας), ο βοηθός του Γενικού Εισαγγελέα του Μανχάταν, Μάθιου Μπογδάνος, είπε: «Η χρηματική αξία τους ανέρχεται σε εκατομμύρια δολάρια, αλλά η πραγματική τους αξία το υπερβαίνει κατά πολύ αυτό: είναι ανεκτίμητη για τους Έλληνες. Ο επαναπατρισμός τους έρχεται ως αποτέλεσμα της επιμελούς δουλειάς των αμερικανικών Αρχών, σε εξαιρετική συνεργασία με τις ελληνικές Αρχές». Ακόμα, διευκρίνισε πως τα 29 αρχαιολογικά κειμήλια εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια τριών διαφορετικών ερευνών και, συγκεκριμένα, όπως έγινε γνωστό, η πλειονότητα βρίσκονταν στη συλλογή της επενδυτή Σέλμπι Ουάιτ και ένα ακόμη έναν οίκο δημοπρασίας, με συνολική εμπορική αξία τα 20 εκατομμύρια δολάρια, έστω κι αν «η πολιτιστική τους αξία είναι ανεκτίμητη».

Στον δικό του χαιρετισμό, ο ειδικός πράκτορας – υπεύθυνος στο Ερευνητικό Τμήμα Εσωτερικής Ασφάλειας Νέας Υόρκης, Ιβάν Τζέι Αρβέλο, έκανε λόγο για αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία χρονολογούνται από την 5η χιλιετία π.Χ. και τον 4ο αιώνα π.Χ.

Τέλος, την τελετή παράδοσης – παραλαβής κάλυψαν σημαντικά αμερικανικά ΜΜΕ, καταδεικνύοντας τη βαρύτητα που δίνεται στη δραστηριότητα της Γενικής Εισαγγελίας του Μανχάταν και της ομάδας του Μπογδάνου στην καταπολέμηση της αρχαιοκαπηλίας.

Και πίσω από τα πάντα υπάρχει πάντα η κ. Σέλμπι Γουάιτ…

Τα 29 αρχαία ευρήματα που επιστράφηκαν ήταν όλα από τη συλλογή της Αμερικανίδας συλλέκτριας, Σέλμπι Γουάιτ.

Η αλήθεια είναι ότι η εποχή που τα μεγάλα μουσεία και οι ιδιώτες συλλέκτες μπορούσαν να αγοράζουν ατιμωρητί πολύτιμα έργα της πολιτιστικής κληρονομιάς άλλων λαών, μπορεί να μην έχει περάσει, αλλά σήμερα, υπάρχουν νόμοι που τηρούνται και που μπορεί να καθίσουν στο σκαμνί μία εξέχουσα φιλάνθρωπο όπως η Σέλμπι Γουάιτ…

Η επιτυχία της Εισαγγελίας του Μανχάταν να αποδείξει την παράνομη κατοχή των 29 αρχαίων και να τα κατασχέσει από την οικία της Γουάιτ στη Νέα Υόρκη, αλλά και η αντίστοιχη ετοιμότητα του υπουργείου Πολιτισμού να τεκμηριώσει την ελληνική προέλευσή τους, είναι μια απόδειξη.

Η 85άχρονη σήμερα, Σέλμπι Γουάιτ, όταν ρωτήθηκε για το θέμα από την «Art Newspaper», είπε: «Πραγματικά δεν έχω τίποτα να πω…». Σύμφωνα με την ιστοσελίδα «nomonews.gr» προφανώς: «Μπορεί να πει κανείς όμως, ότι πρόκειται για την κατάρρευση μιας μυθικής συλλογής και την πλήρη αποκαθήλωση της ίδιας».

Η σχέση της με την Ελλάδα και την Πάρο!

Δεν είναι μόνον η Ελλάδα που λεηλατημένοι θησαυροί της αγοράστηκαν παράνομα από τη Γουάιτ και τον σύζυγό της (έχει πεθάνει από το 2003), Λεόν Λεβί. Το ίδιο έχει συμβεί και με αρχαιότητες, κυρίως από την Ιταλία και την Τουρκία, όπου συστηματικά επίσης, γίνονται επαναπατρισμοί. Στα τέλη του 2022 μάλιστα, επιστράφηκαν σε αυτές τις δύο χώρες 24 αρχαία, που κατασχέθηκαν από τη συλλογή της, χώρια αυτά που έχουν προηγηθεί σε πρότερο χρόνο.

Το 1995, το παραπάνω ζεύγος δώρισε 20 εκατομμύρια δολάρια για την επέκταση των ελληνικών και ρωμαϊκών γκαλερί και 12 χρόνια αργότερα, το 2007, το ίδρυμα, έδωσε το όνομά τους σε έναν από αυτούς τους εκθεσιακούς χώρους. Το 2008, έστειλε εννέα ελληνικά και ετρουσκικά αντικείμενα στην Ιταλία της οποίας η κυβέρνηση έλεγε ότι είχαν εξαχθεί παράνομα. Την ίδια χρονιά επέστρεψε δύο κομμάτια στην Ελλάδα (χάλκινος καλυκωτός κρατήρας από την Πιερία και άνω τμήμα της μαρμάρινης επιτύμβιας στήλης της Βραυρώνας), το κάτω μέρος της οποίας φυλασσόταν τότε στο Εθνικό Αρχαιολογικό μουσείο. Και τα δύο έργα ήταν προϊόντα αρχαιοκαπηλίας, παράνομης εξαγωγής τους από τη χώρα και, όπως είναι φανερό, είχαν αποκτηθεί από τους Αμερικανούς συλλέκτες.

Η κ. Γουάιτ, στην τελευταία επίσκεψή της στην Ελλάδα, το 2009, στην ερώτηση αν ενδιαφέρεται ακόμη για ελληνικές αρχαιότητες και αν συνεχίζει να εμπλουτίζει τη συλλογή της, είχε πει ότι σταμάτησε. Συμπλήρωσε δε ότι: «Καθένας που φτιάχνει μια συλλογή έχει βάλει την ψυχή του σ’ αυτή. Κάποτε η Ντόλλη Γουλανδρή μού είπε: “μια μέρα θα έχεις κι εσύ το δικό σου μουσείο”. Εγώ όμως δεν ήθελα δικό μου μουσείο». Για τη σχέση της με την Ελλάδα, ύστερα από τη σκληρή κριτική που δέχτηκε, δήλωσε: «Έχω πολλούς φίλους και από τη στιγμή που έχουν δοθεί λύσεις σ’ αυτά τα προβλήματα κι έχω καλή συνεργασία με την ελληνική πολιτεία, δεν υπάρχει πρόβλημα».

Ακόμα, το ίδρυμά της υποστήριξε στην Πάρο την έρευνα και την προετοιμασία χειρογράφων για τη δημοσίευση της μυκηναϊκής κεραμικής που ανασκάφηκε στην ακρόπολη του λόφου Κουκουναριές (Ύστερη Νεολιθική έως Κλασική περίοδο). Τέλος, σε ανακοίνωση της τομεάρχη Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ, Σίας Αναγνωστοπούλου, για την παραπάνω υπόθεση και απευθυνόμενη προς την κ. Μενδώνη, σημειώνει: «[…] Να της θυμίσουμε ότι η ηγεσία του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης συνεργάζεται επί χρόνια στενά μέσω του παραρτήματος που διατηρεί στη Νέα Υόρκη (Cycladic Art Foundation) με τη Shelby White, στην κατοχή της οποίας βρέθηκαν οι 29 κλεμμένες ελληνικές αρχαιότητες και δεκάδες ακόμη κλεμμένες από άλλες χώρες».

ΠΗΓΗ: ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥ