Στον λόφο, βόρεια του Λογαρά, βρίσκεται μια παλιά εκκλησία που ονομάζεται Αϊ Γιώργης ο Θαλασσίτης. Η εκκλησία αυτή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί είναι από τις παλαιότερες της Πάρου μετά την Εκατονταπυλιανή.

Φαίνεται πως η Πάρος είχε ερημωθεί από τον 9ο αιώνα έως την έλευση των Λατίνων στις αρχές του 13 αιώνα. Οι λιγοστοί κάτοικοί της κρύβονταν στα βουνά και σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν ενδείξεις πως χρησιμοποιούσαν ως εκκλησίες σπηλιές! Πριν την έλευση των Λατίνων, λειτουργούσε και η Αγροικική Εκκλησιαστική Παροικία στην σημερινή Παροικιά. Δεν υπάρχουν όμως, γνωστά κτίσματα που να έχουν χρονολογηθεί πριν τον 13ο αιώνα, σε άλλες περιοχές της Πάρου (πλην των αρχαίων). Αν υπήρχαν κατοικιές, αυτές θα έχουν ανακατασκευαστεί.

Οι τοιχογραφίες του Αϊ Γιώργη έχουν χρονολογηθεί από τον Αναστάσιο Ορλάνδο στην Παλαιολόγειο εποχή, δηλαδή στα μέσα του 14ου αιώνα. Εκείνη την εποχή η Πάρος ανήκε στο Δουκάτο του Αρχιπελάγους και όπως φαίνεται, η περιοχή ήταν κατοικημένη. Ο κολπίσκος του Λογαρά είναι απάνεμος στη βορεινή πλευρά και προσφερόταν σαν λιμανάκι για μικρά σκάφη. Η παραλία δεν έχει σχέση με την σημερινή γιατί όσοι έχουν ζήσει την δεκαετία του 1970, θυμούνται το εύρος της παραλίας του Λογαρά, τα βραχάκια που προεξείχαν και ότι πάνω σ’ αυτά άραζαν βάρκες! Συνεπώς, δεν είναι περίεργο εκείνη την εποχή να κατοικούσαν ψαράδες στον Λογαρά. Βέβαια, μπορεί η εκκλησία να εξυπηρετούσε και το λιμανάκι του Πίσω Λιβαδιού. Πάντως, η επωνυμία «Θαλασσίτης» δίνονταν στους Αγίους που προστάτευαν τους θαλασσινούς!

Η ονομασία Λογαράς με πρώτη σκέψη, φαίνεται να προέρχεται από το «βυζαντινό» επίθετο Λογαράς. Δεν θα πρέπει όμως, να αποκλειστεί η ετυμολογία από την βενετική λέξη logar που σημαίνει φιλόξενος τόπος. Με βάση τα ανωτέρω, φαίνεται ότι ο Λογαράς ήταν φιλόξενος τόπος τουλάχιστον για τις βάρκες! Η λέξη logar συγγενεύει με τη λέξη locanda που σημαίνει πανδοχείο. Μήπως στον Λογαρά υπήρχε μικρό πανδοχείο;

Αναφέραμε ότι οι τοιχογραφίες του Άι Γιώργη είναι αναμφισβήτητα «βυζαντινές». Δεν αποκλείεται όμως, η εκκλησία να χρησιμοποιούταν και από τους καθολικούς, όπως συνέβαινε και με άλλες εκκλησίες της Πάρου. Άλλωστε και στην Ιταλία συχνά καλούσαν Βυζαντινούς αγιογράφους για να διακοσμήσουν εκκλησίες. Βέβαια, το μόνο που σίγουρα ξέρουμε είναι η χρονολόγηση του Ορλάνδου, που τοποθετεί τις τοιχογραφίες την εποχή που Δούκας της Νάξου ήταν ο Ιωάννης Α’ Σανούδος (1341-1361).

Γιώργος Καπαρός

Διαχειριστής ομάδας «Η ιστορία της Πάρου