Στο υπουργικό συμβούλιο στις 24/2/21 παρουσιάστηκε από το υπουργείο Εσωτερικών, το νέο σχέδιο νόμου για τα ζώα συντροφιάς με τίτλο: «Πρόγραμμα Άργος».

Στόχος του νομοσχεδίου είναι η βελτίωση των συνθηκών ζωής των ζώων συντροφιάς και η προστασία των αδέσποτων, με τη συνεργασία κράτους, τοπικής αυτοδιοίκησης, επιστημόνων και φιλοζωικών οργανώσεων σ’ ένα πλαίσιο εναρμονισμένο με τις σύγχρονες συνθήκες και δυνατότητες.

Οι 10 άξονες γύρω από τους οποίους αρθρώνεται το νομοσχέδιο αυτό είναι:

- Οι «Πέντε Ελευθερίες των Ζώων»

- Η Ελλάδα αποκτά Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς»

- Ηλεκτρονικό βιβλιάριο και ψηφιακό ιατρικό ιστορικό του ζώου

- Αναπαραγωγή με κανόνες

- Διεύρυνση της έννοιας της κακοποίησης ζώου

- Πρόγραμμα «Άργος»- πόροι και υποχρεώσεις δήμων

- Στήριξη και κίνητρα στους ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς

- Πλαίσιο Εποπτείας: Ειδική επιτροπή παρακολούθησης και δείκτες απόδοσης στο υπουργείο Εσωτερικών

- Εκπαίδευση και ενημέρωση

- Εθνική γραμμή καταγγελιών.

1. Οι «πέντε ελευθερίες των ζώων», που είναι διεθνώς αναγνωρισμένες και περιλαμβάνονται ρητά στο νομοσχέδιο είναι:

• Ελευθερία από την πείνα και δίψα με πρόσβαση σε τροφή και νερό, κατάλληλα σε ποσότητα και ποιότητα,

• Ελευθερία από άσκοπη ταλαιπωρία και καταπόνηση με ασφαλές και καθαρό κατάλυμα στέγασης και ανάπαυσης που προστατεύει από αντίξοες καιρικές συνθήκες,

• Ελευθερία από πόνο, τραυματισμό και ασθένεια με κατάλληλη φροντίδα και κτηνιατροφαρμακευτική περίθαλψη,

• Ελευθερία από φόβο και αγωνία με τη κατάλληλη συμπεριφορά και μεταχείριση,

• Ελευθερία έκφρασης φυσιολογικής συμπεριφοράς με κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και κοινωνικοποίησης.

2. Εθνικό Μητρώο ζώων συντροφιάς (ΕΜΖΣ)

• Δεσποζόμενα και αδέσποτα ζώα προς υιοθεσία

• Μητρώο φιλοζωικών σωματείων και οργανώσεων

• Μητρώο καταφυγίων

• Μητρώο επαγγελματιών και ερασιτεχνών εκτροφέων

• Πανελλήνια πλατφόρμα υιοθεσίας αδέσποτων ζώων συντροφιάς

• Μητρώο εθελοντικής αιμοδοσίας ζώων συντροφιάς.

3. Ηλεκτρονικό βιβλιάριο και ψηφιακό ιατρικό ιστορικό του ζώου

Τα ζώα συντροφιάς αποκτούν ψηφιακό φάκελο υγείας μέσω του ΕΜΖΣ. Το ιατρικό ιστορικό των ζώων θα είναι προσβάσιμο ψηφιακά για τους ιδιοκτήτες και κτηνιάτρους 24/7 για οποιαδήποτε περίσταση. Περιλαμβάνει στοιχεία υγείας, ταυτότητας και αναπαραγωγής του ζώου, καθώς και στοιχεία του ιδιοκτήτη / εκτροφέα /αναδόχου.

4. Αναπαραγωγή με κανόνες

Κανόνας η υποχρεωτική στείρωση. Εξαιρέσεις μόνο με ιατρική γνωμάτευση. Το μέτρο θα επανεξετασθεί σε ορίζοντα 5ετίας.

- Άδεια σε ιδιοκτήτη δεσποζόμενου για μία αναπαραγωγή σε όλη τη ζωή του ζώου, συνοδευόμενη από δήλωση υποψηφίων αναδόχων για τα νεογέννητα.

- Άδεια σε ερασιτέχνες εκτροφείς για αναπαραγωγή με όρια και προϋποθέσεις.

- Ανώτατος αριθμός γεννών ανά ζώο σε όλη του τη ζωή.

- Απαγόρευση πώλησης σκύλων και γατών από petshop.

- Απαγόρευση αγγελιών για ζευγάρωμα.

- Πώληση-διάθεση ζώων συντροφιάς μόνο από εγκεκριμένους επαγγελματίες ή αδειοδοτημένους εκτροφείς και ιδιοκτήτες.

Υιοθεσία ζώων και traces

Οι δήμοι μπορούν να συνάπτουν συμφωνίες συνεργασίας με καταχωρημένα στο μητρώο φιλοζωικά σωματεία και οργανώσεις. Στις συμφωνίες μπορεί να ορίζεται ότι τα συνεργαζόμενα φιλοζωικά σωματεία και οργανώσεις δύνανται να εκπροσωπούν τον δήμο για την έκδοση των απαιτούμενων για την υιοθεσία ζώων εγγράφων. Η υιοθεσία αδέσποτων ζώων από φιλοζωικά σωματεία και οργανώσεις του εξωτερικού προβλέπεται ρητά, εφόσον αυτά λειτουργούν νόμιμα κι είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο. Απαγορεύεται η καταβολή αντίτιμου για την πραγματοποίηση υιοθεσιών, εξαιρουμένων των εξόδων μετακίνησης, σίτισης και ιατρικής φροντίδας των ζώων.

5. Διεύρυνση του ορισμού της κακοποίησης ζώου και αυστηροποίηση προστίμων

Διευρύνεται ο κατάλογος των πράξεων που περιλαμβάνονται ρητά στη διάταξη περί κακοποίησης:

• Εγκατάλειψη, πυροβολισμός, εκούσιος τραυματισμός, φόλες (δηλητηρίαση).

• Αυστηροποιούνται ποινικές κυρώσεις για σοβαρής απαξίας πράξεις και κακοποίησης.

• Εισάγονται διοικητικά πρόστιμα για τις νέες παραβάσεις: ενδεικτικά για αναπαραγωγή ενός ζώου >6 φορές επιβάλλεται πρόστιμο 2.000 ευρώ.

• Αυστηροποιούνται τα υπάρχοντα πρόστιμα για σοβαρές διοικητικές παραβάσεις: ενδεικτικά υπερτριπλασιάζεται το πρόστιμο για δημοσίευση αγγελίας χωρίς αναφορά του αριθμού σήμανσης και της νέας άδειας αναπαραγωγής.

• Θεσπίζεται ηλεκτρονικό μητρώο παραβατών στην εισαγγελία Αθηνών, όπου καταγράφονται όσοι έχουν ποινική καταδίκη για κακοποίηση ζώων. Το μητρώο ενημερώνεται με μέριμνα και των κατά τόπο εισαγγελέων και διαλειτουργεί με το εθνικό μητρώο ζώων συντροφιάς. Η εγγραφή παραβάτη στο μητρώο εμποδίζει την καταχώρισή του ως ιδιοκτήτη ζώου στο ΕΜΖΣ. Σε περίπτωση αθώωσης, η εγγραφή διαγράφεται χωρίς ίχνη.

6. Πρόγραμμα «Άργος», πόροι και υποχρεώσεις δήμων

Κάθε δήμος υποχρεούται, μόνος ή σε συνεργασία με άλλους ή μέσω συνδέσμων ή σε συνεργασία με ιδιώτες, να εφαρμόζει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης αδέσποτων ζώων που περιλαμβάνει:

- Περισυλλογή, με εκπαιδευμένα συνεργεία και κατάλληλο εξοπλισμό.

- Σήμανση και ηλεκτρονική καταγραφή.

- Στείρωση και περίθαλψη, με τη διασφάλιση των απαραίτητων κτηνιατρικών υπηρεσιών.

- Φιλοξενία, με την ίδρυση και λειτουργία καταφυγίων, με νέους κανόνες διαφάνειας και προσβασιμότητας από όλους.

- Υιοθεσία, μέσω της πανελλήνιας πλατφόρμας, σε συνεργασία με τις φιλοζωικές.

- Αποτέφρωση, μέσω της λειτουργίας αποτεφρωτηρίων.

Για την επιτυχή υλοποίηση του προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων, εξασφαλίζονται οι αναγκαίοι πόροι και οι απαραίτητες διαδικασίες. Ειδικό χρηματοδοτικό πρόγραμμα «Άργος» με πόρους και από τα προγράμματα του ν.4509/2017. Δυνατότητα προγραμματικών συμβάσεων με αναπτυξιακούς οργανισμούς και συμβάσεις μέσω του ν.4412/2016 καθώς και του ν.2527/1997 για μίσθωση έργου.

Μέχρι σήμερα, έχουν ήδη εξασφαλισθεί 43 εκ. ευρώ, μέσω του προγράμματος «Φιλόδημος», για κατασκευή, επισκευή, συντήρηση και εξοπλισμό εγκαταστάσεων καταφυγίων αδέσποτων ζώων συντροφιάς, με τον προϋπολογισμό των ενταγμένων προτάσεων να αγγίζει το 70% του π/υ της πρόσκλησης. Επόμενες άμεσες δράσεις: α) Πρόσκληση για προμήθεια εξοπλισμού και οχημάτων, κατάλληλων για την υλοποίηση του προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων (800 οχήματα εξυπηρέτησης του προγράμματος σε όλη την Ελλάδα) και β) χρηματοδότηση για την πραγματοποίηση ενός εκατομμυρίου στειρώσεων αδέσποτων ζώων.

7. Στήριξη και κίνητρα στους ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς

• Θέσπιση κινήτρων από τους δήμους προκειμένου οι ιδιοκτήτες ζώων να φροντίζουν καλύτερα τα κατοικίδιά τους.

• Voucher για σήμανση, καταγραφή και στείρωση.

• Μείωση δημοτικών τελών έως και 10% για επιμελείς ιδιοκτήτες.

• Αντίστοιχα κίνητρα μπορούν να ενθαρρύνουν την διάδοση του θεσμού της υιοθεσίας.

8. Νέο πλαίσιο εποπτείας

Θεσπίζεται για πρώτη φορά ένα συνεκτικό και αντιπροσωπευτικό πλαίσιο εποπτείας για τους δήμους:

• Ειδική επιτροπή παρακολούθησης με τη συμμετοχή εκπροσώπων της ΚΕΔΕ, του συνηγόρου του Πολίτη και των φιλοζωικών οργανώσεων,

• Ορισμός Βασικών Δεικτών Απόδοσης (ΚPIs) από τη διεύθυνση Οργάνωσης και Λειτουργίας Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΥΠΕΣ και δημοσίευση ετήσιας έκθεσης από κάθε δήμο,

• Παρακράτηση Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) έως και 6 μήνες σε ετήσια βάση, με απόφαση ΥΠΕΣ, ύστερα από εισήγηση της επιτροπής.

9. Εκπαίδευση και ενημέρωση για την προστασία των ζώων συντροφιάς

- Εκπαιδευτικό πρόγραμμα από ΕΚΔΔΑ για τους δημοτικούς υπαλλήλους που περισυλλέγουν αδέσποτα ζώα.

- Εκπαίδευση αξιωματικών και λιμενοφυλάκων για θέματα κακοποίησης ζώων.

- Συνεργασία ΥΠΕΣ, ΥπΑΑΤ και υπ. Παιδείας, για τη διοργάνωση ενημερωτικών δράσεων σε τοπικές και εκπαιδευτικές κοινότητες.

10. Εθνική γραμμή καταγγελιών

Αναπτύσσεται ψηφιακή εφαρμογή, καθώς και 5ψήφιος αριθμός καταγγελιών για τη διευκόλυνση αναφοράς περιστατικών κακοποίησης ζώων, καθώς και κάθε παράβασης του νομικού πλαισίου για την προστασία των ζώων συντροφιάς.

Αργυρώ Ελευθεριάδου

Πρόεδρος συλλόγου προστασίας ζώων Πάρου-PAWS

Υ.Γ.: Τo κείμενο βασίστηκε στις ανακοινώσεις του ΥΠΕΣ της 24ης/2/2021